Uitgebreide beschrijving
Geuren & smaken
Barolo Tortoniano 2021 is 100% Nebbiolo en laat prachtig zien waarom deze druif “de koning van Piemonte” wordt genoemd. In de neus vind je uitnodigende aroma’s van diepe rode vruchten (kers, framboos), rozenblaadjes en een vleugje jeneverbes, aangevuld met fijne specerijen zoals kruidnagel en een subtiel balsamico-/leeraccent.
Op de tong is de wijn vol en toch verfijnd: sappig rood fruit, hints van gedroogde kruiden, tabak en een lichte truffeltoets lopen mooi over in een lange, hartige finale. De tannines zijn duidelijk aanwezig – zoals het hoort bij Barolo – maar opvallend zijdezacht en gepolijst, met een frisheid die het geheel elegant en doordrinkbaar houdt.
Wijngaarden & herkomst
De naam Tortoniano verwijst naar de Tortonische bodems waarop de Nebbiolo bij Michele Chiarlo staat aangeplant: oude mariene afzettingen uit het Tortonien-tijdperk, circa 9 miljoen jaar oud.
Ligging: de druiven komen uit wijngaarden tussen de gemeenten La Morra en Barolo, een gedeelte daarvan uit de prestigieuze cru Cerequio, aangevuld met percelen in andere topzones met dezelfde Tortonische bodemstructuur.
Expositie: de hellingen zijn overwegend zuidoost tot zuidwest georiënteerd, ideaal om het zonlicht van de dag maximaal te benutten en toch koelte in de nacht te behouden.
Teeltwijze: de stokken worden geleid volgens de Guyot-methode, met zomerse dunningsrondes om de gezondheid van de wijnstok en de concentratie in de druiven te optimaliseren.
Een belangrijk deel van de blend komt uit de cru Cerequio, één van de meest gewaardeerde wijngaarden van Barolo. Deze wijngaard omvat ongeveer 3 hectare, aangeplant tussen 1972 en 1990, met circa 4.500 stokken per hectare. De combinatie van oudere stokken en hoge plantdichtheid levert kleine, geconcentreerde druiven op met veel aromatische complexiteit.
Bodem & terroir
De bodems van Tortoniano Barolo zijn typisch voor La Morra en delen van Barolo:
Samenstelling: kalkrijke mergel en klei, afgewisseld met Sant’Agata-mergel en grijsblauwe zandsteen.
Leeftijd: gevormd in het Tortonien, circa 9 miljoen jaar geleden – mariene sedimenten van een oude zeebodem.
Micro-elementen: opvallend rijk aan magnesium en mangaan, wat volgens Chiarlo bijdraagt aan de finesse, geurige complexiteit en de verfijnde, minerale ondertoon van de wijn.
Deze combinatie van kalk, klei en micro-elementen geeft Nebbiolo hier een meer parfumrijke, elegante expressie, met zachtere tannines dan in sommige strengere Barolo-zones.
Oogstjaar 2021 & plukmoment
De jaargang 2021 wordt in Barolo algemeen gezien als een groots, klassiek jaar: een lang, gelijkmatig groeiseizoen met een cruciale fase in september en begin oktober, waarin droge, zonnige dagen en koele nachten zorgden voor een langzame, volledige rijping van tannines en aroma’s.
Bij Michele Chiarlo profiteerde Nebbiolo optimaal van deze omstandigheden. De druiven voor Barolo Tortoniano 2021 werden handmatig geoogst aan het begin van oktober, op het moment dat suikers, zuren en fenolische rijpheid perfect in balans waren. (Chiarlo benadrukt dat 2021 een “quintessential great vintage” is met buitengewoon rijpe, maar zijdezachte tannines – exact wat je in deze wijn proeft.)
Aanplantjaar & stokken per hectare
Voor Barolo Tortoniano wordt fruit gebruikt van verschillende percelen op Tortonische bodems, waaronder een substantieel aandeel uit Cerequio. Voor deze cru geeft de technische fiche van Michele Chiarlo:
Jaren van aanplant: 1972–1990
Plantdichtheid: ca. 4.500 stokken per hectare
Expositie & hoogte: zuid–zuidwest, rond 320 meter boven zeeniveau
De overige percelen voor Tortoniano zijn op vergelijkbare wijze dicht aangeplant en Guyot-geleid, met dezelfde filosofie: relatief hoge plantdichtheid zodat iedere stock beperkt draagvermogen heeft en de druiven meer concentratie en complexiteit ontwikkelen.
Wijnmaakproces
Michele Chiarlo werkt voor Tortoniano nadrukkelijk traditioneel, maar met moderne precisie in de kelder:
Selectie & oogst
De druiven worden volledig met de hand geplukt en streng geselecteerd op rijpheid en gezondheid.
Gisting & schilcontact
Vergisting in temperatuurgecontroleerde roestvrijstalen tanks.
17–18 dagen maceratie op de schillen, zodat kleur, tannine en aroma’s langzaam en gelijkmatig worden geëxtraheerd.
Gebruik van een zachte “shower system” om de schilkap onder te dompelen; dit voorkomt harde extractie en houdt de tannines fijn en zijdeachtig.
Fermentatietemperatuur rond 27–32 °C.
Malolactische omzetting
Vindt plaats in roestvrij staal, om zuiverheid en precisie in het fruit te behouden.
Rijping
2 jaar rijping in grote eikenhouten foeders (traditionele grote vaten, geen opvallend nieuw houtaroma).
Daarna minstens 12 maanden flesrijping voordat de wijn wordt vrijgegeven.
Het resultaat is een Barolo die trouw blijft aan de klassieke stijl – structuur, diepte, rijpingspotentieel – maar met een toegankelijker, verfijnd profiel in zijn jeugd.
Wijn-spijscombinaties
Barolo Tortoniano 2021 vraagt om serieuze gerechten, maar door zijn elegantie is hij verrassend veelzijdig aan tafel:
Klassiek Piemonte:
Tajarin al ragù di vitello (fijne eierpasta met kalfsragù)
Brasato al Barolo (in Barolo gestoofd rundvlees)
Gerechten met verse of geraspte truffel (bijv. risotto of tagliatelle)
Rood vlees & wild:
Lamsrack met rozemarijn en knoflook
Hertenbiefstuk of ree met een saus op basis van rode wijn en kruiden
In Barolo gestoofde duif of andere verfijnde wildgerechten
Kazen:
Gerijpte harde kazen (Parmigiano Reggiano, Grana Padano, oude pecorino)
Blauwe kazen met wat zoetigheid (bijvoorbeeld met vijgencompote), waar de structuur en het zuur van de wijn mooi doorheen snijden
Serveer Tortoniano idealiter rond 16–18 °C in een groot Bourgogne- of Nebbiolo-glas, zodat de geurige finesse maximaal tot zijn recht komt.
